Overtraining ve spor yaralanmaları – 2
“Sürantrene olma” diğer bir tabirle “aşırı idman hali” idman ve “vücudun kendini toplaması” arasındaki dengesizlik anlamına gelir. Kısa ya da uzun vadeli bu anlamdaki her türlü durum için kullanılan genel bir terimdir.
Bunun sonucu, ciddi ve uzun süreli yorgunluk halidir ve sportif performansta da bir azalma yaşanır. Bu azalma, kimi zaman, çok ciddi boyutta da olabilir. Kimileri bu durumu YIPRANMIŞLIK şeklinde de adlandırır. İdman, haftalar ya da aylarla ifade edilebilecek bir dönem için büyük çapta hafifletilmedikçe hatta durdurulmadıkça kaybolmayan fiziksel, duygusal ve davranışsal boyutta olumsuz işaretler (uyarılar) yaratan “yıpranmışlık”, uzun dönemli ağır baskı içeren idmanın sonucudur.
“Aşırı adale zorlanması” tabiri, birkaç ağır idman seansı neticesinde oluşan kas yorgunluğu ya da ağrısı durumunu tarif etmek için kullanılır. Bu tür yorgunluk, birkaç günlük “az şiddetli idman” yahut dinlenme sonucunda kaybolacaktır. Ancak hakiki anlamda sürantrene olma halinin belirtilerinin bertaraf edilmesi, haftalar hatta aylar sürecektir.
Planlanmış bir kısa dönem için overtraining sınırına gelmek hatta bu sınırda bir süre kalmak, ılımlı düzeyde bir yıpranmışlık yaratacaktır. Bu sınırın iyi tespit edilmesi gerekir. Nasıl tespit edileceğine, sonraki yazılarda bakacağız.
Şimdilik kaydıyla birkaç ipucu verelim…
Solunum sayısı ve nabızda bir artış oluşabilir.
Belli bir miktar egzersiz yaptıktan sonra, nabzın normale dönüş süresinde artış ortaya çıkabilir.
Kandaki atık ürünlerin seviyesinde bir artış gözlemlenebilir.
Dinlenme yahut efor esnasında, elektrokardiyogram ölçümlerinde farklılık tespit edilebilir.
Tansiyon, kesinlikle, sporcunun kendi normal değerleri üstüne çıkar. Bu değer, tıbbın normal kabul ettiği sınırlar içinde olsa da elit sporcunun kendisi için yüksek olabilir. Diğer bir deyişle, tıbbın sıradan bir insan için normal değer kabul ettiği ölçüm; “elit sporcu” için bir overtraining işareti olabilir…
Peki, sporcu kendi için normal ya da ideal olan tansiyon değerini nasıl bulgulamalıdır? Basit… OFF-SEASON’da yani vücudun tamamen dinlenmiş olduğundan emin olunan bir dönemde, ağır idman kesildikten birkaç hafta sonra mesela, yapılan tansiyon ölçümü, ağır idman döneminde yapılan ölçümlerle karşılaştırılabilir.
Tabii bu satırların yazarı, bir tıp uzmanı mesela “spor hekimi” değil… Daha isabetli görüşler, elinde belli bir istatistik yani somut data bulunan bir spor hekiminden elde edilebilir… Biz burada sadece, ecnebi kaynaklardan edinmiş olduğumuz “genel bilgileri” aktarmakla ve konuya dair bir FARKINDALIK yaratmakla memuruz…
Diğer taraftan, sürantrene olma haline ilişkin daha kesin işaretler de var… Mesela sporcunun KAN değerleri… Bu konuya da daha sonraki makalelerde değineceğiz…
10 Mart 2024
